TONDOWSKI
From Back row from left to right Balcia Tondowska, Yaakov Tondowski , Ciocia Lutka’s best friend, Lutka Tondowska, the bride, Leon Tondowski, the groom, Maniusia Tondowska, Pola Zlotogorska
Middle Row: Abram Tondowski, Ruzia Tondowska, child of Abram and Ruzia, Idel Tondowski, Paulina Tondowska, (Balcia’s daughter), Hanna Tondowska, Chaim Yehezkiel Zlotogorski, Ester Zotogorska (nee Tondowska) Pinusz Zlotogorski, Moshe Tondowski
Bottom Row: Eliahu Tondowski, Oleg Tondowski (Balcia’s son) Eliahu Tondowski, Son of Marisia and Wolf Sytner, Fania Tondowska (holding a picture of her mother Helena nee Bugajnski), Sara Zlotogorska (Sula), Mumek Zlotogorski
Hanna Tondowska, grandmother of Eliahu, Yakov, Pola, Sula, Mumek and Pinusz Zlotogorski
Opowieść mojej matki o mojej prababci – Hannie Tondowskiej z domu Krant, babci Suli
Moja babcia była znachorką (naturopatką). Nie wiem, jak się to mówi po angielsku, ale po polsku nazywa się to znachorka. To oznacza, że umiała leczyć ludzi.
Była na przykład taka sytuacja, gdy jeden chłopiec grał w piłkę i wybił sobie dłoń. To stało się w niedzielę, a lekarz nie pracował. Więc chłopiec przyszedł do mojej babci i ona mu po prostu rękę nastawiła. A lekarz prawie oddał ją do sądu twierdząc, że praktykowała medycynę nielegalnie.
Poza tym mogę powiedzieć, że mój drugi brat, Yacov, pojechał do kibucu w Palestynie. Poszedł do babci i mówi “mam świerzb”. Dała mu maść, po której mu przeszło. A gdy wrócił do kibucu, powiedział babci „potrzebne jest mi całe wiadro maści, bo wszyscy mają tu świerzb”.
Za domem miała mały ogródek. Nie można powiedzieć nawet, że to był ogródek. Był tam blok mieszkaniowy. Po prawej stronie stały domy ceglane. Po lewej stronie stały domy drewniane.
W jednej z komórek dziadek sprzedawał drewno na opał. Ogródek był po lewej stronie, z tyłu tej komórki.
Raz zabrała mnie na łąkę, do zbierania jakichś ziół, ale nigdy mi nie powiedziała, co zbierała.
The tradition of singing in 4 part harmony continued in my cousin Chaim’s home.
Naar Hayiti was sung here with Chaim and his family in Jerusalem, 2017.
WODA RODZINNA
https://www.youtube.com/watch?v=dAdYoUPogr8
Woda rodzinna
Jako większemu synowi przydzielano mi jako pracę domową przynoszenie wody. I po to, żeby przynieść lepszą wodę (mieliśmy w podwórku studnię), musieliśmy po nią iść do Steszycka, parę domów od nas i przynieść stamtąd wodę. Udało mi się wynegocjować lepsze warunki: takie warunki, że wodę do zwykłych domowych czynności mogłem przynosić ze studni na podwórku, ale po wodę pitną i po wodę do gotowania – na rosół i inne tego typu rzeczy – matka chciała, żebym chodził do Steszycka, czyli może ćwierć kilometra dalej i przynosił dwa pełne wiadra lepszej wody.